Φαρμακευτικά Μανιτάρια:
οι Αρχαίες Θεραπείες Συναντούν την Σύγχρονη Επιστήμη
Ιωάννης Κιούσης,
Στέλεχος Διατροφης και Διαιτολογίας. |
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ (4)
1. Stamets P, Zwickey H. Medicinal Mushrooms: Ancient Remedies Meet Modern Science. Integr Med (Encinitas). 2014 Feb;13(1):46-7. PMID: 26770081; PMCID: PMC4684114. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4684114/ 2. Integrative medicine, NCI Dictionary of Cancer Terms, National Cancer Institute at the National Institutes of Health https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/integrative-medicine 3. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019-2024, Ειδική Επιτροπή για την πανδημία της COVID-19: διδάγματα που αντλήθηκαν και συστάσεις για το μέλλον, 8.2.2023, ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ, σχετικά με ην πανδημία της COVID-19: διδάγματα που αντλήθηκαν και συστάσεις για το μέλλον (2022/2076(INI)), Ειδική Επιτροπή για την πανδημία της COVID-19: διδάγματα που αντλήθηκαν και συστάσεις για το μέλλον, Εισηγήτρια: Dolors Montserrat https://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2014_2019/plmrep/COMMITTEES/COVI/PR/2023/02-27/1272346EL.pdf |
Αποτελούν φαρμακευτικά εργοστάσια της φύσης (1) Ενισχύουν την σύγχρονη ιατρική με απροσδόκητους τρόπους Βρισκόμαστε σε μια ταχέως αναδυόμενη επιστημονική επανάσταση στα φαρμακευτικά μανιτάρια |
Το 2014, στο επιστημονικό περιοδικό "Ενοποιητική Ιατρική" δημοσιεύθηκε το παρακάτω κείμενο (1).
Σύμφωνα με το Αμερικάνικο Ινστιτούτο για τον Καρκίνο (2), η “Ενοποιητική Ιατρική” είναι μια προσέγγιση στην ιατρική περίθαλψη που αναγνωρίζει το όφελος του συνδυασμού :
- συμβατικών θεραπειών (όπως φάρμακα και χειρουργικές επεμβάσεις),
- με συμπληρωματικές θεραπείες που έχουν αποδειχθεί ασφαλείς και αποτελεσματικές.
Ο όρος "Ενοποιητική Ιατρική" χρησιμοποιείται και σε ψήφισμα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (3).
Σύμφωνα με το Αμερικάνικο Ινστιτούτο για τον Καρκίνο (2), η “Ενοποιητική Ιατρική” είναι μια προσέγγιση στην ιατρική περίθαλψη που αναγνωρίζει το όφελος του συνδυασμού :
- συμβατικών θεραπειών (όπως φάρμακα και χειρουργικές επεμβάσεις),
- με συμπληρωματικές θεραπείες που έχουν αποδειχθεί ασφαλείς και αποτελεσματικές.
Ο όρος "Ενοποιητική Ιατρική" χρησιμοποιείται και σε ψήφισμα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (3).
Οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν τα μανιτάρια ως φάρμακο επί χιλιάδες χρόνια.
- Ο Έλληνας ιατρός Ιπποκράτης, περίπου το 450 π.Χ., κατέταξε συγκεκριμένο μανιτάρι ως ισχυρό αντιφλεγμονώδες και για την καυτηρίαση των πληγών.
- Ο αλχημιστής Tao Hongjing, από τον 5ο αιώνα, περιέγραψε πολλά φαρμακευτικά μανιτάρια, εκ των οποίων μερικά χρησιμοποιούνται από πολλούς αιώνες νωρίτερα.
- Ο Ότσι [Ötzi], ο "Άνθρωπος των Πάγων", που έζησε σχεδόν πριν από 5.300 χρόνια, κουβαλούσε το Fomes fomentarius και έναν πολύπορο σημύδας για να τον βοηθήσουν να επιβιώσει στις Άλπεις της βόρειας Ιταλίας.
- Οι πρώτοι λαοί της Βόρειας Αμερικής χρησιμοποίησαν συγκεκριμένα μανιτάρια ως επουλωτικά πληγών.
Αν και τα μανιτάρια χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό από διάφορους πολιτισμούς, μόλις πρόσφατα η σύγχρονη επιστήμη ανακάλυψε εκ νέου αυτό που γνώριζαν στην αρχαιότητα:
τα μανιτάρια αποτελούν σημαντικές δεξαμενές ισχυρών φαρμάκων.
Ωστόσο, τα μανιτάρια παραμένουν ένα αίνιγμα για πολλούς/ες στον ιατρικό τομέα, αλλά αυτή η άγνοια αλλάζει γρήγορα. Η αύξηση του ενδιαφέροντος δεν σχετίζεται μόνο με την βαθιά πολιτιστική ιστορία της χρήσης τους, αλλά οφείλεται επίσης :
- και σε σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας, καθώς
- και σε νέες μεθόδους δοκιμής της δραστηριότητας μεμονωμένων συστατικών και των συνεργειών τους.
Γνωρίζουμε ότι τα φαρμακευτικά μανιτάρια έχουν τουλάχιστον 16.000 γονίδια που κωδικοποιούν περισσότερες από 200.000 ενώσεις, από τις οποίες οι 400 είναι «ενεργά συστατικά».
Μέχρι στιγμής, περισσότερα από 150 νέα ένζυμα έχουν εντοπιστεί από διάφορα είδη μανιταριών.
Καθίσταται σαφές ότι τα μανιτάρια παράγουν πολλά νέα συστατικά, τα οποία είναι άξια για φαρμακευτικές έρευνες.
Αποτελούν φαρμακευτικά εργοστάσια της φύσης, πλούσια σε μια τεράστια γκάμα νέων συστατικών και ανοιχτά για εξερεύνηση.
Η χρονική καθυστέρηση για την σύγχρονη επιστήμη να εξερευνήσει τα μανιτάρια για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες οφείλεται πιθανώς στη φύση τους.
Τα μανιτάρια είναι εφήμερα - μπορούμε να τα δούμε για λίγες μόνο ημέρες - σε αντίθεση με τα φυτά και τα ζώα όπου μπορούμε να τα παρατηρήσουμε για μήνες ή χρόνια.
Μερικά μανιτάρια μπορούν να μας προσφέρουν τροφή, μερικά να μας θεραπεύσουν, άλλα να μας σκοτώσουν. Συνεπώς, ήταν ασφαλέστερο να αποφεύγουμε αυτό που είναι ελάχιστα κατανοητό αλλά ταυτόχρονα και τόσο ισχυρό.
Ως εκ τούτου, τα φαρμακευτικά μανιτάρια έχουν παραμείνει μια εκλεκτική επιστήμη.
Ενώ τα περισσότερα σαρκώδη μανιτάρια αναδύονται από το μυκήλιο και αναπαράγονται σε λίγες μέρες, το μυκήλιο από το οποίο προέρχονται μπορεί να ζήσει από δεκαετίες έως και εκατοντάδες χρόνια. Ο παλαιότερος γνωστός οργανισμός στην Γη είναι ένα μυκηλιακό στρώμα από μανιτάρι.
Αν και το μυκήλιο μπορεί να επιβιώσει επί αιώνες, τα σαρκώδη σώματα των καρπών διαρκούν μόνο λίγες μέρες. Τα λεπτά νήματα τους μπορούν να εμποτίσουν μια κυβική ίντσα χώματος με περισσότερα από 12,9 χιλιόμετρα. Περιτριγυρισμένο από εκατοντάδες εκατομμύρια πεινασμένα μικρόβια που προσπαθούν να το καταναλώσουν, το μυκήλιο κρατά μακριά τους εχθρούς του.
Στην πραγματικότητα, είναι πιθανό η σχέση των μανιταριών με τα μικρόβια να είναι ο λόγος που τα κάνει φαρμακευτικά για τον άνθρωπο. Σίγουρα, τα μανιτάρια δεν εξελίχθηκαν για να γίνουν φάρμακο για τους ανθρώπους αλλά εξελίχθηκαν για να επιβιώσουν από τους δικούς τους θηρευτές.
Παρόμοια με τα φάρμακα που προέρχονται από βότανα, πολλές χημικές ουσίες που παράγουν οι μύκητες είναι επίσης ενεργές στον άνθρωπο.
Αυτό μάλλον δεν είναι τυχαίο.
Αποτελεί ένα εξελικτικό πλεονέκτημα για τους ανθρώπους να συνεξελίσσομαστε με το περιβάλλον και τα φάρμακα μας. Πριν από την εποχή των φαρμάκων, οι άνθρωποι που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν φυτά και μύκητες ως φάρμακα ήταν σε θέση να επιβιώσουν από τις ασθένειες που μάστιζαν τον κόσμο μας.
Καθώς εξελισσόμασταν, το σώμα μας αξιοποίησε το γεγονός ότι οι μύκητες, τα μικρόβια, τα έντομα και άλλοι οργανισμοί έχουν διαφορετικές διαδικασίες για την παραγωγή μορίων από ότι οι άνθρωποι. Ως εκ τούτου, αναπτύξαμε υποδοχείς που συνδέονται ειδικά με υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα και γλυκάνες που δεν προέρχονται από τον άνθρωπο.
Όταν αυτοί οι υποδοχείς συνδέονται με ενώσεις από τα μανιτάρια, διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Όπως καταδεικνύεται σε ανασκόπηση από άλλη ερευνητική ομάδα, η σειρά των αποκρίσεων που έχουμε για τα μανιτάρια είναι εκπληκτική.
Η βιβλιογραφία για την ανθρώπινη απόκριση στα μανιτάρια καταδεικνύει ένα μέγεθος και μία ποικιλία επιδράσεων που φαίνονται πολύ μεγαλύτερες από τις αποκρίσεις που έχουμε στα φυτά.
Από το μυκήλιο, βρίσκουμε ένα εντελώς νέο ρεπερτόριο ενεργών μορίων που ενισχύουν την σύγχρονη ιατρική με απροσδόκητους τρόπους.
Καθώς έχουμε αρχίσει να αναγνωρίζουμε την αξία των μανιταριών, νέες τεχνικές αποκαλύπτουν εντελώς καινούργια ενεργά συστατικά που δεν ήταν διαθέσιμα στους προγόνους μας.
Η σύγχρονη επιστήμη αναγνωρίζει πλέον ότι είμαστε ένα οικοσύστημα, ότι ζούμε σε ένα οικοσύστημα, και ότι γεννιόμαστε από ένα οικοσύστημα.
Το μυκήλιο είναι ένα θεμέλιο των χερσαίων τροφικών ιστών της φύσης. Η κατανόηση του ρόλου των μανιταριών στα οικοσυστήματα ενισχύει την χρήση τους στην φυσικοπαθητική ιατρική με τρόπους που ενισχύουν τις συμβατικές ιατρικές πρακτικές.
Έχουμε πλέον εμπλακεί πλήρως σε μια ταχέως αναδυόμενη επιστημονική επανάσταση στα φαρμακευτικά μανιτάρια.
Οι πρόγονοι μας θα ήταν περήφανοι (1).
- Ο Έλληνας ιατρός Ιπποκράτης, περίπου το 450 π.Χ., κατέταξε συγκεκριμένο μανιτάρι ως ισχυρό αντιφλεγμονώδες και για την καυτηρίαση των πληγών.
- Ο αλχημιστής Tao Hongjing, από τον 5ο αιώνα, περιέγραψε πολλά φαρμακευτικά μανιτάρια, εκ των οποίων μερικά χρησιμοποιούνται από πολλούς αιώνες νωρίτερα.
- Ο Ότσι [Ötzi], ο "Άνθρωπος των Πάγων", που έζησε σχεδόν πριν από 5.300 χρόνια, κουβαλούσε το Fomes fomentarius και έναν πολύπορο σημύδας για να τον βοηθήσουν να επιβιώσει στις Άλπεις της βόρειας Ιταλίας.
- Οι πρώτοι λαοί της Βόρειας Αμερικής χρησιμοποίησαν συγκεκριμένα μανιτάρια ως επουλωτικά πληγών.
Αν και τα μανιτάρια χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό από διάφορους πολιτισμούς, μόλις πρόσφατα η σύγχρονη επιστήμη ανακάλυψε εκ νέου αυτό που γνώριζαν στην αρχαιότητα:
τα μανιτάρια αποτελούν σημαντικές δεξαμενές ισχυρών φαρμάκων.
Ωστόσο, τα μανιτάρια παραμένουν ένα αίνιγμα για πολλούς/ες στον ιατρικό τομέα, αλλά αυτή η άγνοια αλλάζει γρήγορα. Η αύξηση του ενδιαφέροντος δεν σχετίζεται μόνο με την βαθιά πολιτιστική ιστορία της χρήσης τους, αλλά οφείλεται επίσης :
- και σε σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας, καθώς
- και σε νέες μεθόδους δοκιμής της δραστηριότητας μεμονωμένων συστατικών και των συνεργειών τους.
Γνωρίζουμε ότι τα φαρμακευτικά μανιτάρια έχουν τουλάχιστον 16.000 γονίδια που κωδικοποιούν περισσότερες από 200.000 ενώσεις, από τις οποίες οι 400 είναι «ενεργά συστατικά».
Μέχρι στιγμής, περισσότερα από 150 νέα ένζυμα έχουν εντοπιστεί από διάφορα είδη μανιταριών.
Καθίσταται σαφές ότι τα μανιτάρια παράγουν πολλά νέα συστατικά, τα οποία είναι άξια για φαρμακευτικές έρευνες.
Αποτελούν φαρμακευτικά εργοστάσια της φύσης, πλούσια σε μια τεράστια γκάμα νέων συστατικών και ανοιχτά για εξερεύνηση.
Η χρονική καθυστέρηση για την σύγχρονη επιστήμη να εξερευνήσει τα μανιτάρια για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες οφείλεται πιθανώς στη φύση τους.
Τα μανιτάρια είναι εφήμερα - μπορούμε να τα δούμε για λίγες μόνο ημέρες - σε αντίθεση με τα φυτά και τα ζώα όπου μπορούμε να τα παρατηρήσουμε για μήνες ή χρόνια.
Μερικά μανιτάρια μπορούν να μας προσφέρουν τροφή, μερικά να μας θεραπεύσουν, άλλα να μας σκοτώσουν. Συνεπώς, ήταν ασφαλέστερο να αποφεύγουμε αυτό που είναι ελάχιστα κατανοητό αλλά ταυτόχρονα και τόσο ισχυρό.
Ως εκ τούτου, τα φαρμακευτικά μανιτάρια έχουν παραμείνει μια εκλεκτική επιστήμη.
Ενώ τα περισσότερα σαρκώδη μανιτάρια αναδύονται από το μυκήλιο και αναπαράγονται σε λίγες μέρες, το μυκήλιο από το οποίο προέρχονται μπορεί να ζήσει από δεκαετίες έως και εκατοντάδες χρόνια. Ο παλαιότερος γνωστός οργανισμός στην Γη είναι ένα μυκηλιακό στρώμα από μανιτάρι.
Αν και το μυκήλιο μπορεί να επιβιώσει επί αιώνες, τα σαρκώδη σώματα των καρπών διαρκούν μόνο λίγες μέρες. Τα λεπτά νήματα τους μπορούν να εμποτίσουν μια κυβική ίντσα χώματος με περισσότερα από 12,9 χιλιόμετρα. Περιτριγυρισμένο από εκατοντάδες εκατομμύρια πεινασμένα μικρόβια που προσπαθούν να το καταναλώσουν, το μυκήλιο κρατά μακριά τους εχθρούς του.
Στην πραγματικότητα, είναι πιθανό η σχέση των μανιταριών με τα μικρόβια να είναι ο λόγος που τα κάνει φαρμακευτικά για τον άνθρωπο. Σίγουρα, τα μανιτάρια δεν εξελίχθηκαν για να γίνουν φάρμακο για τους ανθρώπους αλλά εξελίχθηκαν για να επιβιώσουν από τους δικούς τους θηρευτές.
Παρόμοια με τα φάρμακα που προέρχονται από βότανα, πολλές χημικές ουσίες που παράγουν οι μύκητες είναι επίσης ενεργές στον άνθρωπο.
Αυτό μάλλον δεν είναι τυχαίο.
Αποτελεί ένα εξελικτικό πλεονέκτημα για τους ανθρώπους να συνεξελίσσομαστε με το περιβάλλον και τα φάρμακα μας. Πριν από την εποχή των φαρμάκων, οι άνθρωποι που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν φυτά και μύκητες ως φάρμακα ήταν σε θέση να επιβιώσουν από τις ασθένειες που μάστιζαν τον κόσμο μας.
Καθώς εξελισσόμασταν, το σώμα μας αξιοποίησε το γεγονός ότι οι μύκητες, τα μικρόβια, τα έντομα και άλλοι οργανισμοί έχουν διαφορετικές διαδικασίες για την παραγωγή μορίων από ότι οι άνθρωποι. Ως εκ τούτου, αναπτύξαμε υποδοχείς που συνδέονται ειδικά με υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα και γλυκάνες που δεν προέρχονται από τον άνθρωπο.
Όταν αυτοί οι υποδοχείς συνδέονται με ενώσεις από τα μανιτάρια, διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Όπως καταδεικνύεται σε ανασκόπηση από άλλη ερευνητική ομάδα, η σειρά των αποκρίσεων που έχουμε για τα μανιτάρια είναι εκπληκτική.
Η βιβλιογραφία για την ανθρώπινη απόκριση στα μανιτάρια καταδεικνύει ένα μέγεθος και μία ποικιλία επιδράσεων που φαίνονται πολύ μεγαλύτερες από τις αποκρίσεις που έχουμε στα φυτά.
Από το μυκήλιο, βρίσκουμε ένα εντελώς νέο ρεπερτόριο ενεργών μορίων που ενισχύουν την σύγχρονη ιατρική με απροσδόκητους τρόπους.
Καθώς έχουμε αρχίσει να αναγνωρίζουμε την αξία των μανιταριών, νέες τεχνικές αποκαλύπτουν εντελώς καινούργια ενεργά συστατικά που δεν ήταν διαθέσιμα στους προγόνους μας.
Η σύγχρονη επιστήμη αναγνωρίζει πλέον ότι είμαστε ένα οικοσύστημα, ότι ζούμε σε ένα οικοσύστημα, και ότι γεννιόμαστε από ένα οικοσύστημα.
Το μυκήλιο είναι ένα θεμέλιο των χερσαίων τροφικών ιστών της φύσης. Η κατανόηση του ρόλου των μανιταριών στα οικοσυστήματα ενισχύει την χρήση τους στην φυσικοπαθητική ιατρική με τρόπους που ενισχύουν τις συμβατικές ιατρικές πρακτικές.
Έχουμε πλέον εμπλακεί πλήρως σε μια ταχέως αναδυόμενη επιστημονική επανάσταση στα φαρμακευτικά μανιτάρια.
Οι πρόγονοι μας θα ήταν περήφανοι (1).
Χρειάζεσαι διευκρινίσεις;